Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej. - trampolina

Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.

Kto to jest logopeda?

To  terapeuta, który pomaga stymulować i rozwijać mowę od pierwszych chwil  życia dziecka a także diagnozuje, konsultuje i prowadzi terapię dzieci,  młodzieży i dorosłych.

Logopeda jest specjalistą, który może:

• Nauczyć Twoje dziecko prawidłowo wymawiać wszystkie głoski języka polskiego;
  
• Nauczyć je prawidłowo połykać;
  
• Nauczyć je prawidłowo i wydajnie oddychać;
  
• Pomóc mu „pozbyć się jąkania” (niepłynności mówienia);
  
• Nauczyć je, jak dbać o swój głos;
  
• Nauczyć je różnicować głoski podobne do siebie brzmieniowo.
  

   

  

Kiedy należy udać się z dzieckiem do logopedy?

• Podczas  artykulacji głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, t, d, n dziecko wsuwa  język między zęby lub ociera nim o wargę. W każdym wieku jest to wada, z  której niestety się nie wyrasta. Im dłużej zwlekamy, tym bardziej wada  się utrwala.
  
• Dostrzegamy zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy dziecka lub mamy wątpliwość czy dziecko dobrze słyszy;
  
• Po ukończeniu 4 roku życia dziecko:
• wymawia głoski s, z, c, dz jak ś, ź, ć, dź
• zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne, np. d na t (dom = tom), w na f (woda = fota), g na k (gęś = kęś), b na p (buda = puta)
• myli głoski dźwiękopodobne, np. c - s (sala = cala), sz - cz i inne;
• Dziecko zniekształca, zastępuje głoski innymi, nieznanymi w języku polskim, np. gardłowo wymawia głoskę r;
• Jeżeli nasila się problem rozwojowej niepłynności mówienia (zacinanie, powtarzanie sylab);
• Dziecko mówi nawykowo przez nos;
• Kiedy rozwój mowy dziecka:
• 2-letniego jest na poziomie mowy dziecka rocznego (wymawia kilka słów);
• 3-letniego jest na poziomie mowy dziecka 1,5 rocznego (tworzy jedynie  równoważniki zdań, a słownictwo jest na poziomie dziecka 1,5 rocznego);
• 4-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2-letniego (formułuje zdania  proste, słownictwo czynne jest na poziomie dziecka 2-letniego, tj. około  300 słów);
• 5-letniego jest na poziomie mowy dziecka 2,5-letniego (nadal zdania proste, słownictwo na poziomie dziecka w wieku 2,5 lat);
• 6-letniego jest na poziomie dziecka 3-letniego (pojawiają; się zdania złożone, dziecko wymawia 1000-1500 słów);
• 7-letniego jest na poziomie mowy dziecka 3,5-letniego.

  

Nie musisz się martwić, jeśli Twoje dziecko:

• Gaworzy w wieku około 6 miesięcy;
  
• Siedzi samodzielnie bez podparcia około 7 miesiąca  życia;
  
• Wymawia pierwsze słowa około pierwszego roku życia;
  
• Około dziewiątego miesiąca życia zaczyna raczkować;
  
• Chodzi samodzielnie około 12 miesiąca życia;
  
• Próbuje posługiwać się zdaniami prostymi ok. 2 roku życia;
  
• Potrafi posługiwać się zdaniami złożonymi w wieku 3 lat;
  
• Tworzy kilkuzdaniową wypowiedź w wieku ok. 3,5- 4 roku życia;
  
• Zamiast głoski „r” do 5 roku życia wymawia „l”;
  
• Zamiast głosek sz, ż, cz, dż do 5 roku życia wymawia s, z, c, dz;
  
• W wieku 6 lat wymawia prawidłowo wszystkie głoski języka polskiego.
  

  

Schemat powstawania głosek w procesie rozwoju mowy dziecka   

Przyczyny problemów z wymową:

• Zbyt długie karmienie butelką;
  
• Zbyt długie ssanie smoczka;
  
• Ssanie kciuka;
  
• Dłużej utrzymujący się katar;
  
• Przerośnięty trzeci migdał;
  
• Problemy z przerośniętymi migdałkami podniebiennymi;
  
• Infantylny sposób połykania;
  
• Wada zgryzu;
  
• Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe lub wędzidełka wargowe;
  
• Wczesna próchnica zębów mlecznych;
  
• Rozszczep podniebienia lub /i warg;
  
• Nieprawidłowe oddychanie;
  
• Niedosłuch;
  
• Dostarczanie nieprawidłowych wzorców wymowy (mówienie zdziecinniałe do dziecka).
  

Czego możesz się spodziewać podczas wizyty u logopedy?

• Sprawdzenia budowy aparatu artykulacyjnego (zgryz, język, podniebienie);
  
• Badania sposobu połykania;
  
• Pytań dotyczących: rozwoju mowy dziecka, rozwoju psychomotorycznego, przebiegu ciąży i porodu;
  
• Zbadania sposobu realizacji wszystkich głosek języka polskiego;
  
• Zbadania słownictwa dziecka, sposobu jego wypowiadania się;
  
• Badania pamięci słuchowej dziecka;
  
• Badania analizy i syntezy słuchowej, pisania i czytania u dzieci siedmioletnich
  
• i starszych;
  
• Sprawdzenia sposobu oddychania, tempa mówienia, rodzaju fonacji.
  

 

Od czego zależy skuteczność terapii logopedycznej?

• Od rodzaju wady wymowy lub/i/ zaburzenia mowy;
  
• Od sprawności umysłowej dziecka;
  
• Od sprawności aparatu artykulacyjnego;
  
• Od systematyczności w uczęszczaniu na zajęcia logopedyczne i ćwiczeń
  
• z dzieckiem w domu;
  
• Od  wczesnego rozpoczęcia terapii;
  
• Od aktywnego i świadomego udziału zarówno rodzica jak i dziecka w terapii;
  
• Od porozumienia terapeuty z rodzicem.
  

 

Od czego zależy czas trwania leczenia logopedycznego?

• Od rodzaju zaburzenia;
  
• Od rozległości deficytów;
  
• Od wieku dziecka, w którym zgłoszono je na terapię;
  
• Od współpracy terapeuty z rodzicami;
  
• Od systematyczności w ćwiczeniach z dzieckiem.
  

 

Kto wspomaga logopedę w jego pracy?

• Psycholog - określa poziom rozwoju wszystkich funkcji poznawczych i rozległości ewentualnych deficytów;
• Ortodonta - zbaada budowę zgryzu i ustali program ewentualnego leczenia (aparat ortodontyczny, ćwiczenia, zabiegi);
  
• Laryngolog - zbada budowę jamy ustnej, nosowej, pomoże usunąć przyczyny problemów z  oddychaniem (trzeci migdał, skrzywiona przegroda, katar, polipy),  podetnie skrócone wędzidełko, zbada słuch;
  
• Foniatra- zdiagnozuje ewentualne problemy z głosem i ustali rodzaj leczenia;
  
• Pedagog - bada poziom umiejętności szkolnych dziecka: pisania (ortografia),  czytania, rozumienia przeczytanych treści oraz podejmie pracę w celu  wyrównania deficytów w zakresie wyżej wymienionych umiejętności;
  
• Pediatra - służy rodzicowi pomocą, w dotarciu do wszystkich w/w specjalistów.

 

Bibliografia:

- Portale internetowe: logopedia.pl oraz poradnik-logopedyczny.pl;

-  J. Cieszyńska, M. Korendo ,Wczesna interwencja terapeutyczna,  Kraków 2008;

- Anna Tońska – Mrowiec, Języczkowe przygody i inne bajeczki logopedyczne;

- Antos D, Demel G, Styczek I, Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy, Warszawa 1978;

- Chmielewska E, Zabawy logopedyczne i nie tylko - poradnik dla nauczycieli i rodziców .